Vitamine A – retinol, carotenoïden

• Plantaardige bronnen: (Carotenoïden) Geel- en groengekleurde vruchten en groenten, wortelen, paprika’s, tomaten, groene groenten.
• Dierlijke bronnen: (Retinol) Lever, boter, melk, kaas, margarine, eidooier, vis, dierlijke vetten (geen reuzel) en levertraan.
• Doses: ADH: 800mcg (man); 680mcg (vrouw).
• Orthomol. dagdosis: tot maximaal 25.000 mcg kortdurend. Zwangere vrouwen 3000 mcg. (=retinol, bètacaroteen zesvoudige wegens relatief moeilijke omzetting naar retinol).
• Gemiddelde behoefte: drinken van bijvoorbeeld l liter melk, 60 gram boter/margarine, 4 eieren, 150 gram kaas of 200 gram paprika per dag.
• Overdaadsymptomen: Haar- en huidklachten, braken, diarree, hoofdpijn en gedragsstoornissen.
• Gebreksymptomen: Gezichtsstoornissen (nacht- of schemerblindheid), verminderde weerstand tegen infecties (door aantasting van de slijmvliezen), remming en onderontwikkeling van beenderen en gebit, droge en ruwe huid, roosvorming, eeltvorming, verlies van reukzin, gebrek aan eetlust, allergieën, astma?. Benzopyreen (teer, tabaksrook) leidt bij ratten tot Vit. A deficiëntie, hetgeen een verklaring kan zijn voor longemfyseem bij rokers.
• Functies: Retinol: zien; voortplanting. Retinoïdezuur: groei; celdifferentiatie. Carotenoïden: omzetting naar retinol is zink afhankelijk; antioxidatieve werking; preventieve werking bij kanker; verbetering immuunfunctie. Tegen nachtblindheid, ter verhoging weerstand tegen infecties via thymusklier. Bevordert been- en gebitvorming, verhoogt weerstand tegen huid- en slijmvliesinfectie, epitheelvormend, voor goede huidcelfunctie bij eczeem, psoriasis, acne (met zink). Verbetert het bloedbeeld. 
• Versterkende werking: Zink (maakt retinol vrij uit lever), vitamine B- complex, Vit. C, Vit. D, Vit. E, vetzuren, fosfor en calcium.
• Afbrekende werking: Roken, alcohol, koffie, thee, cola, corticosteroïden, aspirine, ijzerpreparaten, anticonceptiepil.
• Bijzonderheden: Overmatig gebruik van Vit. A (chemische of retinolvorm) door zwangere vrouwen kan ernstige afwijkingen veroorzaken bij ongeboren kinderen.

Vitamine B-complex

• Oplosbaar in: Water.
• Plantaardige bronnen: Gist, graanproducten, melasse, zilvervliesrijst.
• Dierlijke bronnen: Eigeel, orgaanvlees, lever e.d.
• Gebreksymptomen: Psychische problemen, hyperventilatie, rode tong, overgevoeligheid voor geluid, slechte doorbloeding, vermoeidheid, lage energie.
• Aanvulling bij: Stress, (in)spanning, geraffineerd voedsel, infecties.
• Opmerkingen: Noodzakelijk bij de omzetting van voedselenergie in bio-energie (metabolische processen van koolhydraten, vetten en eiwitten). Voor een goede werking van het zenuwstelsel, gezonde huid, haren, lever en ogen.
  Veel B-vitaminen kunnen ook door darmbacteriën worden aangemaakt.

Vitamine B1 - thiamine

• Oplosbaar in: Water
• Plantaardige bronnen: Vliesjes van granen, (bier)gist, aardappelen, groenten, peulvruchten, fruit, noten, tarwekiemen, granen, zilvervliesrijst, melasse-stroop.
• Dierlijke bronnen: Orgaanvlees, lever, zwezerik, nieren, varkensvlees, melk, yoghurt, eidooier, vis, gevogelte.
• Orthomol. dagdosis: 10-100 mg. Toxische grens: Niet bekend
• Overdaadsymptomen: Hartkloppingen, beven, nervositeit, oedeem, huidproblemen.
• Gebreksymptomen: Afwijkingen in de zenuwfuncties, lusteloosheid, verminderde eetlust, braken, diarree, hoofdpijn, mentale depressie, tijdelijk geheugenverlies, beri-beri, overgevoeligheid voor geluid, gebrek aan coördinatievermogen, kortademigheid, tintelingen in handen en voeten, constipatie, psychische klachten lijkend op Korsakov.
• Functies: Werkt anti-neurotisch (beschermt o.a. tegen zenuwaandoeningen), zorgt voor verbranding van koolhydraten (suikers) en alcohol; behoefte is gerelateerd aan energiebehoefte, voorkomt beri-beri. Belangrijk voor metabolisme koolhydraten, essentieel bij behandeling van alcoholisme, activeert werking schildklier, betrokken bij omzetting van insuline, betrokken bij geheugen, bij pijnen zoals zenuwontstekingen, ischias, spit, spasmen e.d. 
• Versterkende werking: B-complex, Vit. B2, Vit. B3, Vit. B5, foliumzuur, orootzuur, Vit. C, Vit. E, magnesium, mangaan en zwavel.
• Afbrekende werking: Roken, alcohol, koffie, geraffineerd voedsel, anticonceptiepil, antibiotica, mosselen, rauwe vis, rauw eiwit.
• Bijzonderheden: B1 fungeert als co-enzymfactor bij de koolhydraatafbraak tot glucose (glucose fungeert als energie voor de hersenen en zenuwen).
  B1, B2, B6, moeten tezamen worden ingenomen vanwege hun samenwerking in een aantal biochemische acties. B1 verhoogt de werking van Vit. B12.
  Behoefte aan B1: bijvoorbeeld dagelijks eten van: 1 1/2 kg aardappelen, groenten of fruit, een heel volkorenbrood of 250 gram lever.
  Vit. B1 is een hulp bij reisziekte. B1 heeft een ondersteunende functie bij constipatie.
• Aanvulling bij: Spanningen, alcoholgebruik, stress, koorts (infectie), operatieve ingreep, geraffineerd eten.

Vitamine B2 - riboflavine

• Oplosbaar in: Water
• Plantaardige bronnen: Graanproducten, bruin brood, tarwekiemen, bladgroenten, (bier)gist, noten.
• Dierlijke bronnen: Melk, yoghurt, kaas, vlees. eieren, orgaanvlees.
• Orthomol. dagdosis: 5-100 mg. Overdaadsymptomen: Pruritis (huidjeuk).
• Gebreksymptomen: Groeistoornissen, huidafwijkingen (o.a. keratitis = hoornvliesontsteking), ontstekingen van de tong (glossitis), ontstekingen mondhoeken, ontstekingen mondslijmvlies (stomatitis), bloeddoorlopen ogen, branderige ogen, gevoeligheid voor licht, droge huid, slapeloosheid.
• Functies: Voor koolhydraatstofwisseling, bevordert groei bij zuigelingen, gaat ontstekingen tegen, van belang bij vorming rode bloedlichaampjes, voor stofwisseling van eiwitten, vetten en koolhydraten, essentieel in de cellulaire energieopwekking, voor de huidconditie, activeert groei en ontwikkeling van het beenderweefsel, bestrijdt zweren. 
• Versterkende werking: B-complex, B6, B3/niacine, foliumzuur, vit. C, fosfor.
• Afbrekende functie: Roken, alcohol, koffie, thee, drugs, anticonceptiepil en antibioticum.
• Bijzonderheden: Vit. B2 verdraagt redelijk verhitting en oxidatie. Vit. B2 is niet bestand tegen licht. Vit. B2 moet gecombineerd worden met Vit. B1 en Vit. B6. Veroorzaakt neonkleurige vergeling van de urine.
• Aanvulling bij: Geestelijke en lichamelijke spanningen, stress, eiwitrijke voeding, verhoogde schildklierwerking, koorts, blessures en na operatieve ingrepen, borstvoeding, hooikoorts.
  Dagdosis is afhankelijk van voedselverbruik; 0,35 mg per 4200kJ (= 1000 kcal).
• Opmerking: Vit. B2 maakt deel uit van de enzymen die betrokken zijn bij de chemische processen (metabolisme) die in het lichaam plaatsvinden ten behoeve van de energieproductie. Vit. B2 heeft een functie in de vorming van rode bloedcellen en antistoffen.

Vitamine B3 - niacine, niacinamide

• Twee vormen: - nicotinezuur(amide), genaamd niacine - nicotinamide, genaamd niacinamide
• Oplosbaar in: Water
• Plantaardige bronnen: Granen (m.u.v. maïs), koffie, zilvervliesrijst, biergist, pinda’s.
• Dierlijke bronnen: Lever, nier, mager vlees, vis, gevogelte.
  Eigen productie: Uit tryptofaan (met vit. B6)
• ADH: 17mg (man); 15mg (vrouw); 2-12mg (kinderen). De benodigde hoeveelheid is afhankelijk van de voeding (6,6 mg per 1000 calorieën).
• Orthomol. dagdosis: 50-800 mg. Toxische grens: 2.000 mg. Therapeutisch 5.000mg bij schizofrenie, agressie, depressie, e.a.
• Overdaadsymptomen: Bijwerking van niacine bij >50 mg is de zgn. flush (blozen door het vrijkomen van histamine). Niacinamide verbinding geeft deze flush in het algemeen niet.
• Gebreksymptomen: Huidontstekingen (dermatitis; vooral ook door lichtgevoeligheid), diarree, pellagra (een gebreksziekte van B3), spierzwakte, vermoeidheid, dementie, schizofreniesymptomen, geen eetlust, slechte adem.
• Functies: Zet voedsel om in energie, zenuwopbouwend, voorkomt huidontstekingen en pellagra (huid- en slijmvliesontstekingen). Gaat aderverkalking tegen door betere bloedcirculatie door haarvaten te bevorderen, helpt bij de vertering van eiwitten, vetten en koolhydraten, Verlaagt cholesterolgehalte van het bloed, kan bloeddrukverlagend werken, activeert maagzuurproductie, werkt regulerend op de bloedsuikerspiegel.
• Versterkende werking: B-complex, B1, B2, C, fosfor.
• Afbrekende werking: Geraffineerd voedsel, alcohol, drugs, anticonceptiepil, antibiotica.
• Bijzonderheden: B3 is een co-enzymfactor in de splitsing van eiwitten, vetten en koolhydraten, wordt opgeslagen in de lever en is bestand tegen hitte, zuren, zuurstof en licht. Is betrokken bij de biosynthese van het schildklierhormoon (thyroxine), het pancreashormoon (insuline) en de geslachtshormonen (steroïd hormonen). Van belang voor (zich slecht voedende) alcoholisten.

 

Vitamine B5 - Pantotheenzuur Calciumpantothenaat, dexpanthenol, pantothenol

• Oplosbaar in: Water.
• Plantaardige bronnen: Tarwekiemen, groenten, biergist. Volkoren producten, fruit, pinda’s, paddenstoelen, tomaten, bloemkool.
• Dierlijke bronnen: (Orgaan)vlees, lever, ham, melk, kaas, eieren, zalm en koninginnengelei.
• Orthomol. dagdosis: 25-1.000 mg.
• Gebreksymptomen: Huidontsteking (dermatitis), haarvergrijzing, nervositeit, moeheid, duizeligheid, grote vatbaarheid voor infecties, beschadiging bijnieren, maag-darmklachten, branderig gevoel in handen en voeten, overmatige eeltvorming of zelfs hard/gekloofd eelt, infecties van bovenste luchtwegen. Bij gebrek aan pantotheenzuur zal de bijnierfunctie snel verminderen, met als gevolg depressies, storingen in de motoriek en verminderde cortisol/adrenalineproductie.
• Functies: Verhoogt weerstand van slijmvliezen, voorkomt infecties, bevordert haargroei en pigmentatie, positieve werking op functioneren van bijnierschors en hypofyse, noodzakelijk voor omzetting van voedingsenergie in bio-energie, noodzakelijk voor afbraak van vetten en cholesterol, anti-stress, preventief voor voortijdige veroudering en rimpelvorming, voor hersenfuncties, preventief voor artritis, van belang voor aanmaak van B-lymfocyten (antilichamen) en voor immunologische afweer. Pantotheenzuur is onderdeel van enzym dat verbrandingsprocessen in cellen stuurt.
• Versterkende werking: B-complex, B6, B12, biotine, foliumzuur, C, calcium en zwavel.
• Afbrekende werking: Aspirine, antibiotica, koffie, anticonceptiepil en stress.
• Bijzonderheden: B5 is een bouwsteen (onderdeel) van het acetyl-co-enzym A, wat van belang is bij de cellulaire verbrandingsprocessen. Vit. B5 stimuleert, in combinatie met Vit. C, de werking van de bijnieren.
• Aanvulling bij: Stress, blessures en post-operatieve shock. Oudere mensen hebben meer behoefte aan Vit. B5, evenals patiënten met een zoutarm en/of eiwitarm dieet.
  
  

Vitamine B6 – Pyridoxine

• Ook: pyridoxamine, pyridoxaal, P5P (pyridoxaal-5-phosphaat)
  
• Oplosbaar in: Water, traag in vetten.
• Plantaardige bronnen: Aardappelen, zilvervliesrijst, granen, bruin brood, tarwekiemen, peulvruchten, sojabonen, (bier)gist.
• Dierlijke bronnen: Vlees, lever, nieren, eidooier, orgaanvlees.
• Orthomol. dagdosis: tot 25 mg volgens Gezondheidsraad. Toxische grens: Advies vastgesteld tot 25 mg wegens het ontstaan van neurologische klachten bij hogere doseringen in sommige gevallen. Bij ontstekingen beperken. NB: als fosforylering in lever fase 2 niet goed loopt kan B6 stapelen, omdat het niet wordt omgezet in P5P. Dan dus beter P5P geven.
• Overdaadsymptomen: Nachtelijke rusteloosheid, krampen, spierpijnen.
• Gebreksymptomen: Rood schilferende huid (vooral om neus, mond en ogen), droomloos slapen, PMS-klachten, gebrek aan eetlust, groeistoornis, slecht functioneren van het zenuwstelsel, prikkelbaarheid, duizeligheid, nervositeit, neerslachtigheid, heftige hoofdpijn, haaruitval, verkalkte (teen)nagels, hypoglykemie, vocht vasthouden.
• Functies: Noodzakelijk voor normaal functioneren van zenuwstelsel, helpt bij vorming van rode bloedlichaampjes, houdt hoeveelheid cholesterol in bloed binnen de normen. Energiehuishouding; 
  Belangrijk bij de omzetting van aminozuren in hormonen en enzymen.
  Belangrijk bij de cholesterolstofwisseling i.v.m. atherosclerosepreventie.
  Werkt als transporteur voor aminozuren, werkt als diureticum door de vochthuishouding te verbeteren en het kalium te ondersteunen, reguleert dus de natrium/kalium balans, stimuleert de werking van oestrogeen en zodoende het menstruele probleem.
• Versterkende werking: B-complex, Vit. B5, Vit. C, magnesium, natrium, linoleenzuur.
• Afbrekende werking: Verzadigde vetzuren, geconserveerd voedsel, roken, alcohol, hormoonpreparaten, anticonceptiepil, cola, koolzuurhoudende dranken, drugs.
• Bijzonderheden: B6 zorgt voor de omzetting van (gamma) linoleenzuur in prostaglandines.
• Aanvulling bij: Stress, spanningen, stralingen uit het milieu, astma, allergieën, PMS (doch tijdens menstruatie geen Vit. B6 toedienen), geestelijke stoornissen, voedselallergieën.
  Vervult een rol bij de eiwitstofwisseling en de omzetting van tryptofaan; dosis afhankelijk van het gebruik van eiwitten: 1,5 mg bij eiwitvoeding van 100 gram per dag. Ook van toepassing bij omzetting van koolhydraten.
• Opmerking: B6 helpt bij omzetting van tryptofaan in Vit. B3

Vitamine B11 – Foliumzuur

• (Vit. B9 in België) (‘Vitamine B9’ wordt gebruikt in USA en België) Organisch zuur dat tot de B-vitaminen behoort-
  Foliumzuur is o.a. opgebouwd uit glutaminezuur (een aminozuur) en para-aminobenzoëzuur. Folinezuur (of acidum folinicum) werkt 10-100 maal zo sterk als foliumzuur.
• Oplosbaar in: Water
• Plantaardige bronnen: Spinazie, biet, kool, andijvie, erwten, asperges, roggebrood, noten, biergist, donkergroene bladgroenten.
• Dierlijke bronnen: Orgaanvlees, lever, hart, nieren, oesters, zalm, melkproducten.
• Orthomol. dagdosis: 500-5.000 mcg. Referentiewaarden: 6 – 25 nmol/l
• Gebreksymptomen: Anemie, slechte eetlust, vermoeidheid, bleekheid, zwangerschapsmasker. Vergrote rode bloedcellen (megaloblastaire anemie)
• Functies: Onmisbaar bij de celvorming en celdeling, dus bij herstel van beschadigd weefsel (werkt samen met Vit. B12). Belangrijk voor de vorming van rode bloedlichaampjes. 
• Versterkende werking: B-complex, Vit. B5, Vit. B12, biotine, orootzuur, Vit. C.
• Afbrekende werking: Antibiotica, anticonceptiepil, alcohol, roken, barbituraten, koffie.
• Bijzonderheden: De meeste mensen hebben een foliumzuurtekort. Het foliumzuur kan worden aangemaakt door darmbacteriën.
• Aanvulling bij: Anemie, overmatige schildklierwerking, slecht functioneren van lever en bij matige maagzuurproductie
• Opmerkingen: moet altijd in combinatie met Vit. B12 worden voorgeschreven. Wordt voorgeschreven tijdens  eerste drie maanden van zwangerschap i.v.m. ontstaan van aangeboren afwijkingen. Tevens beschermende werking op eventuele neurale-buis-defecten (bijvoorbeeld open ruggetje), start reeds voor bevruchting.
  Van belang bij verbeteren van hersenstofwisseling en aanmaak van rode bloedlichaampjes.
  Werkt gunstig op eetlust, groei, vruchtbaarheid en synthese van aminozuren.
  Verder wordt foliumzuur toegepast bij anemie, schizofrenie, dementie en malabsorptie.
  Bevordert productie van melksecretie bij borstvoeding.
  Wordt aangemaakt door bacteriën in darmen. Antibiotica doodt deze bacteriën.
  Foliumzuur kan een Vit. B12-tekort maskeren, daarom raadzaam om naast foliumzuur ook Vit. B12 te adviseren. Foliumzuurgebrek vergroot kans op dikke darmkanker.

 

Biotine, B8 (“vit.H”) "H" van huidvitamine.

• Wordt ook tot de B-vitaminen gerekend
• Oplosbaar in: Water.
• Plantaardige bronnen: Bloemkool, paddenstoelen, pinda’s, biergist, zilvervliesrijst.
• Dierlijke bronnen: Melk, eigeel, sardines en andere vette vis.
• Orthomol. dagdosis: 150·5OO mcg.
• Gebreksymptomen: Roos en haaruitval, grijs worden, groeistoornissen, rood schilferende tot bleekgrijze huid, gebrek aan eetlust, moeheid, droge huid, slapeloosheid, spierpijn, energiegebrek, vale huidskleur.
• Functies: Reguleert werking talgkliertjes, werkt als co-enzym in koolhydraatstofwisseling en van belang bij de vetsynthese. Verhoogt de tolerantie voor zonnestralen.
• Versterkende werking: B-complex, Vit. B5, Vit. B12, foliumzuur, Vit. C, zwavel.
• Afbrekende werking: Antibiotica, koffie, cola, alcohol, sulfa-preparaten, rauw eiwit.
• Bijzonderheden: Dit co-enzym is van belang bij de opbouw van vetzuren. Aanmaak geschiedt door darmbacteriën.
• Aanvulling: Werkt gunstig op de aanmaak en oxidatie van vetzuren. Is van belang voor de vetstofwisseling. Verbetert de gezondheid van nagels, haar en huid.
• Opmerkingen: Biotine moet in de flora van onze ingewanden aanwezig zijn voor een gezond micro-organisme.

Choline chloride, choline bitartraat,

• natuurlijke vorm: phosphatidyl choline.
• Oplosbaar in: Water.
  Plantaardige bronnen: Gist, lecithine (soja), tarwekiemen, groene bladgroenten.
  Dierlijke bronnen: Eieren, melk, orgaanvlees, vlees, lever, vis.
• Orthomol. dagdosis: 500-6.000 mg.
• Gebreksymptomen: Leververvetting, levercirrose, galstenen. Onrust. Moeite met ontspannen (parasympaticus)  t.g.v. gebrek aan acetylcholine.
• Functie: Remt de vetafzetting in de lever, houdt de galvloeistof vloeibaar.
• Versterkende werking: A, B-complex, foliumzuur, inositol, linolzuur.
• Afbrekende werking: Alcohol, geraffineerd voedsel.
• Bijzonderheden: Choline is een vetemulgator (lipotrope stof) die de leververvetting tegengaat. Uit choline en vetzuren wordt door de lever lecithine gevormd.
• Aanvulling bij: Voeding met veel verzadigde vetzuren

 

Inositol

• Oplosbaar in: Water
• Plantaardige bronnen: Volkorenproducten, gist, tarwekiemen, noten, groenten, granen, citrusvruchten, melassestroop. Soja (lecithine bevat 80% Inositol), linzen, eieren, tuinbonen, kapucijners, peultjes, sperziebonen.
• Dierlijke bronnen: Melk, vlees, lever.
• Orthomol. dagdosis: 500-1.000 mg.
• Gebreksymptomen: Groeistoornissen, haaruitval, eczeem, oogafwijkingen, constipatie, leververvetting, spierdystrofie.
• Functie: Werkt samen met choline tegen leververvetting, heeft verlagende werking op cholesterolgehalte van het bloed en verlaagt bloedsuiker. Goed voor de hersencellen (bevordert prikkeloverdracht), bevordert de darmperistaltiek, werkt kalmerend als tranquilizer. Versterkt immuuncellen.
• Versterkende werking: Choline (noodzakelijk), biotine, B6, foliumzuur, B5, PABA, B-complex, B12, C, Vit. E (noodzakelijk), linolzuur.
• Afbrekende werking: Sulfa-preparaten, koffie, cola, anticonceptiepil, alcohol, drugs, antibiotica.
• Opmerkingen: Door de biosynthese van lecithine zorgt inositol voor het transport van vetten van de lever naar de cellen, verbetert het de vetstofwisseling, brengt het bloedcholesterolgehalte terug, werkt preventief voor de bloedvataanslag, beschermt hart, lever en nieren.

PABA (Para-aminobenzoëzuur)

• Oplosbaar in: Water.
• Plantaardige bronnen: Bladgroenten, melasse, tarwekiemen, biergist.
• Dierlijke bronnen: Orgaanvlees, lever, nieren, hart. zwezerik, yoghurt.
• Orthomol. dagdosis: 100-1.250 mg.
• Gebreksymptomen: Depressief, hoofdpijn, constipatie, vermoeidheid.
• Versterkende werking: B-complex, foliumzuur, C.
• Afbrekende werking: Sulfa-preparaten.
• Opmerkingen: Helpt vorming van foliumzuur (PABA is een onderdeel van foliumzuur), voor verwerking van eiwitten, beschermt tegen zonnestralen (stimuleert aanmaak van melanine), herstelt de kleur van vergrijsd haar, vermindert pijn bij brandwonden. Kan zonnebrand voorkomen. Voor een gezonde huid, voorkomt rimpels en bij eczeem. Bevordert darmperistaltiek. Bij huidpigmentvlekken (ouderdoms-, levervlekken). Nogal wat bacteriën maken foliumzuur (voor zichzelf) uit PABA. De mens kan dit niet. PABA-suppletie bij bacteriële infecties is dan af te raden.

 

Vitamine B12 – Cobalamine

• Vit. B12 is combi van vitaminen: cobalamines. Bekende cobalamines: cyanocobalamine en hydroxycobalamine. Geactiveerde vormen: adenosylcobalamine en methylcobalamine.
• Oplosbaar in: Water
• Plantaardige bronnen: Bevatten niet biologisch beschikbare variant van Vit. B12: in soja, gist, kelp, spirulina, smeerwortel, lecithine.
• Dierlijke bronnen: Lever, vlees, vis, melk, kaas, orgaanvlees.
• Orthomol. dagdosis: 10-800 mcg, doses soms tot wel 10.000 mcg.
• Overdaadsymptomen: soms acné, netelroos, jeuk maar zeer veilig in hele hoge doseringen. Zelfs geen veilige bovengrens vastgesteld door gezondheidsraad.
• Gebreksymptomen: Anemie, spijsverteringsstoornissen (darmflora-degeneratie), spruw, neurologische stoornissen en beschadigingen (stress), concentratiestoornissen, depressies, loomheid in ledematen, moeilijkheid met spreken en lopen, verminderde reflexen. Kenmerken van tekort worden pas op lange duur merkbaar. Verstoring van opname: vermoeidheid en bleekheid. Resulteert in verminderde functie van rode bloedlichaampjes.
• Functies: Voor bloedaanmaak en goed functioneren van het zenuwstelsel, bevordert DNA-synthese, bevordert omzetting van caroteen in vit. A, ondersteunt ijzer in zijn werking in de lichaamscellen, ondersteunt de rode bloedcellen.
• Versterkende werking: B-complex, B5, B6, foliumzuur, choline, inositol, orootzuur, vit. C, vit. E, natrium, kalium, calcium, ijzer.
• Afbrekende werking: Koffie, cola, alcohol, drugs, oestrogenen, anticonceptiepil, roken, antibiotica.
• Bijzonderheden: B12 komt vnl in dierlijk voedsel voor, daardoor verhoogd risico op tekort voor vegetariërs
• Aanvulling bij: Stress, spanningen (B12 is noodzakelijk voor een goede stofwisseling van zenuwcel en afbraak van adrenaline en cortisol). Maagaandoeningen zoals besmetting met Helicobacter Pylori of ziekte van Addison – Biermer (pernicieuze anemie), maagoperaties, darmaandoeningen, slecht werkende schildklier. Tekort aan ijzer, calcium, B6, Vit. C.
• Opmerkingen: Tekorten treden veel op bij vegetariërs en veganisten of bij mensen met een genetische predispositie. Ook chronisch gebruik van maagzuurremmers kunnen de B12 status verlagen. Het lichaam kan alleen maar B12 uit voeding opnemen als zgn "intrinsic factor" - een spijsverteringsstof die in de maag wordt gevormd - aanwezig is. 

 

Vitamine C - Ascorbinezuur

• De natuurlijke Vit. C is een linksdraaiende vorm: L-ascorbinezuur. Gebonden vormen: calcium-, magnesium- en natriumascorbaat. Ascorbinezuur en bioflavonoïden vormen samen een natuurlijk Vit. C-complex.
• Oplosbaar in: Water.
• Plantaardige bronnen: Citrusvruchten, rozenbottels, acerola, lindebloesem, alfalfa, tomaten, broccoli, boerenkool, paprika.
• Orthomol. dagdosis: 250-15.000 mg. ADH 60mg/dag. 30mg/dg/kgBW (1000- 3000gr/dag)
• Overdaadsymptomen: Diarree.
• Gebreksymptomen: Vermoeidheid, verminderde weerstand, tandvleesbloedingen, slijmvliesontstekingen, (scheurbuik), kortademigheid, scheurtjes in kleine haarvaten.
• Functies: Omzetting van voedsel in energie, voorkoming van infecties (griep), verhoogt weerstandsvermogen. Met Vit. E en selenium als antioxidant. Stabilisatie van collageen (vooral bloedvaten, zoals spataderen, aambeien, bloedend tandvlees en snel blauwe plekken); antioxidant; cofactor voor serotonine en dopamine, flexibiliteit van immuuncellen; reductie van urinezuur; wondgenezing, verminderen infecties, adrenalinestofwisseling, histamineafbraak, opname van ijzer, preventief tegen kanker.
• Versterkende werking: Calcium, magnesium.
• Afbrekende werking: Roken, antibiotica, cortison, acetosal (aspirine), sulfa-preparaten, anticonceptiepil.
• Bijzonderheden: De mens maakt zelf geen Vit. C aan. Ter voorkoming van rebound effect moeten megadosis langzaam afgebouwd worden (ca 500mg per 4 dgn). Bij megadosis altijd extra Calcium voorschrijven. Flavonoïden zijn nodig om Vit. C te activeren.
• Aanvulling bij: Koorts, hypoglycaemie, schizofrenie, chronische ontstekingsprocessen, brandwonden, allergieën, diabetes en eiwitrijke voeding.
• Opmerkingen: Bestrijdt bacteriën d.m.v. reductie van het zuurstofmolecuul en stimulering van de lymfocyten. Gunstig voor de vorming van (collageen) eiwit dat nodig is voor bindweefselvorming. Werkt zeer gunstig bij drugs-ontwenning. Stimuleert de interferon-productie (beschermt lichaamscellen tegen virussen). Een tekort kan 1 vd oorzaken zijn van bloedstolsels die een hartaanval of een beroerte, hersenbloeding veroorzaken. Helpt bij de aanmaak van rode bloedcellen. Werkt ontstekingsremmend en dus pijnstillend. Vit. C belemmert de omzetting van nitraat in nitriet, een stof die de opname van zuurstof door het bloed bemoeilijkt. Uit nitriet ontstaan weer nitrosaminen. Dit zijn sterk kankerverwekkende stoffen. De omzetting van nitriet in nitrosaminen gebeurt waarschijnlijk in de maag in combinatie met bepaalde eiwitten uit vis.

 

Vitamine D - calciferol

• Oplosbaar in: Vet.
• Bronnen: Vit. D3 (cholecalciferol) uit levertraan uit kabeljauw, melk, boter, kaas, eieren, vette vis, kalfs- en runderlever, margarine. Ontstaat door UV-B straling op de huid. Zij vermengen zich met steroïden en cholesterol die op onze huid aanwezig zijn. Deze combinatie, de pro-vitamine D (vitamine D sulfaat, heeft zwavel nodig), wordt na vermenging opgenomen en omgezet in Vit. D3. Na een zonnebad is het niet aan te raden om direct te gaan zwemmen, daar de omzetting dan niet plaats kan vinden.
  Vit. D2 (ergocalciferol) uit alle eetbare planten, zwammen en gisten.
• Orthomol. dagdosis: 50-100mcg/dag ADH 400IU / 2,5mcg
  NB: levertraan is vooral Vit. A, en is dus niet geschikt voor Vit. D deficiënties. Kinderen 35IU/kg lichaamsgewicht; volwassen 8000IU/dg om in serum boven de reguliere ondergrens van 40ng/ml te komen.
• Gebreksymptomen: Misvorming van het beendergestel (rachitis), vooral bij zuigelingen en kleine kinderen, beenverweking, slecht tandglazuur, zonneallergie, zenuwstelselprobleme

• Functies: Vergroot gevoeligheid van ‘alle’ receptoren. Beïnvloeding van kalk- en fosforstofwisseling, waardoor kalkafzetting wordt gereguleerd. Bij tekort aan Vit. D zal fosfor in de nieren vastgehouden worden. Vit. D verhoogt calciumspiegel in bloed door verhoging van opname van mineraal calcium en remt uitscheiding door de nieren. Bij een normale calciumspiegel zorgt Vit. D er voor dat dit mineraal vanuit het bloed in de botten komt.
  Van belang voor gezonde darmwand. Vrijwel alle organen/weefsels hebben Vit. D receptoren. Stimulerend voor aangeboren immuunsysteem en remmend voor auto-immuunziekten. Stimulerend voor insulineafgifte i.g.v. verhoogde vraag. Ernstige tekorten kunnen leiden tot spierzwakte en –pijn.

• Versterkende werking: Vit. A, calcium, fosfor.
• Bijzonderheden: UV-stralen van de zon zorgen voor een vorm van cholesterol in de huid, die wordt omgezet in Vit. D3. Cholecalciferol wordt in de nieren omgevormd tot het werkzame calcitriol door sulfatie.
  Onze belangrijkste Vit. D-bron is het ultraviolette deel van het zonlicht. Ook door hoogtezonbestraling wordt deze Vit. D gevormd mits de UVB fractie er niet is uitgefilterd zoals dat vaak bij zonnebanken gebeurt.
  Vit. D3 wordt opgeslagen in de lever, huid, milt, beenderen en hersenen. Tekorten kunnen ontstaan bij een vetvrij dieet of bij een stoornis in de vetresorptie door de darmen.
  Geactiveerd door Borium
• Tekort aan Vit. D geeft significant verhoogd kankerrisico. Met 1200IU/dg 42% minder kans op griep. 25 hydroxy (dit wordt in het serum gemeten): <50ng/ml is deficiënt; 50-70ng/ml is optimaal; 70-100ng/ml tbv kanker en hartziekten.
  Vit. D creatie/opname verminderd door leeftijd, huidskleur, weinig vetten in voeding, darmontstekingen, obesitas.
• Extreem hoge doseringen vitamine D kunnen de mineralenbalans (denk aan calcium en kalium) verstoren.

 

Vitamine E - Tocoferol

• alpha-, beta-, delta-, gamma-, zeta- en eta-tocoferol.
• Oplosbaar in: Vet
• Plantaardige bronnen: Granen, tarwekiemenolie, sojabonen, groenten, bladgroenten, plantaardige olie, zaden, noten, melasse.
• Dierlijke bronnen: eieren, orgaanvlees, melk, boter, vis.
• Orthomol. dagdosis: 100-2.500 I.E. (= gram). Toxische grens: > 4.000 LE.
• Overdaad·symptomen: Slapeloosheid, indigestie, verhoogde bloeddruk, diarree.
• Gebreksymptomen: Veranderingen van dwarsgestreepte spieren, spierdystrofie, hartafwijkingen, slappe bloedvaten, vervorming van rode bloedcellen, spierverslapping, (been)-krampen, huidproblemen.
• Functies: Antioxidant van onverzadigde vetzuren en andere lichaamsstoffen zoals: vitamine A,B en C. Belangrijke interventie bij verhoogd LDL om de oxidatie daarvan tegen te gaan. 
• Versterkende werking: Vit. A, B-complex, Vit. B1, inositol, Vit. C, mangaan, selenium (noodzakelijk).
• Afbrekende werking: Luchtvervuiling, antibiotica, ranzige olie en vetten, oestrogeen, ijzer en chloor (in voeding of drinkwater).
• Bijzonderheden: Een hoge dosering kan bloeddruk verhogen. Niet bij chronische reumatische hartklachten. Alfa-tocoferol wordt het meest toegepast i.v.m. grootste biologische waarde.
• Aanvulling bij: Dieet, vervuild milieu, diabetes, menopauze-problemen, impotentie, brandwonden (ook uitwendig).
• Opmerkingen: Verbetert doorbloeding in vaatstelsel, reinigt bloedvatwanden van calcium- en vetdeposito’s, werkt diuretisch, voorkomt overmatig littekenweefselvorming (ook uitwendig toe te passen). Is effectief antitrombine, dus bij bloedstolsels en -propjes beslist noodzakelijk. Verbetert celademhaling in spierweefsels, o.a. de hartspier. Voorkomt vrije radicalenproductie ten gevolge van vetzuuroxidatie.
  Een tekort kan steriliteit veroorzaken en veranderingen van bepaalde weefsels.
  Werkingsmechanisme van Vit. E: vervult een rol als anti-oxidant, dwz dat deze vitamine onverzadigde vetzuren en sommige andere vitaminen tegen oxidatie beschermt. Ook wordt aangenomen, dat Vit. E de structuur beschermt van bloedvaten, zenuw- en spierweefsels. Men noemt Vit. E ook “anti-steriliteitsvitamine".
  Vit. E doet urinezuurkristallen splitsen i.g.v. Jicht.

 

Vitamine F - Linolzuur e.a.

• Vit. F moet eigenlijk worden gerekend onder de groep van onverzadigde vetzuren: linolzuur, linoleenzuur en arachidonzuur. Deze meervoudige onverzadigde vetzuren, die niet door het lichaam zelf kunnen worden aangemaakt en daarom ook wel essentiële vetzuren worden genoemd, komen in verschillende hoeveelheden in een aantal levensmiddelen voor. Het meest bekende essentiële vetzuur is linolzuur.
• Plantaardige bronnen: Onverzadigde oliën en vetzuren van plantaardige oliën, zoals saffloerolie, soja-olie, maïsolie, zonnebloemolie, lijnzaadolie, zonnebloempit-olie en groene olijfolie.
• Gebreksymptomen: Huidafwijkingen in de vorm van eczeem, vooral bij zuigelingen, haar- en nagelproblemen, galstenen, spataderen.
• Functies: Produceren van energie, opbouw van de celwand, indirect bloeddrukverlagend.
• Bijzonderheden: Bij gebruik van grote hoeveelheden is extra Vit. E noodzakelijk.
• Opmerkingen: Met proteïne, cholesterol en lecithine vormt het tezamen het omhulsel (membranen) van de lichaamscellen (Celmembranen bevatten onverzadigde vetzuren). Ondersteunt het zuurstoftransport naar de lichaamscellen en smeert deze lichaamscellen. Is essentieel voor de bijnieren en de schildklier.

 

Vitamine K – Phylloquinon/Fellochinon e.a.

• Vit. K1 (fellochinon, phylloquinon, fytomenadion),
• Vit. K2 (menoquinon, menachinonen, farnachinon, MK-n),
• Vit. K3 (menadion, een synthetische vorm).
• Oplosbaar in: Vet
• Plantaardige bronnen: Kelp, alfalfa, bladgroenten, saffloerolie, melasse.
• Dierlijke bronnen: Melk, yoghurt, eigeel, visleverolie, meervoudig onverzadigde vetzuren bevattende olie, natto.
• Dosis: ADH 80mcg/dag (gebaseerd op wat nodig is in de lever!). tot 45.000mcg/dag niet toxisch.
  Oppassen bij antistollingsmedicatie, hoewel tot 100mcg/dag zijn er geen nadelige gevolgen vastgesteld. K1 en K2 geen toxische grens; K3 interfereert snel met Glutathion, waardoor oxidatieve schade aan celmembranen.
• Gebreksymptomen: Bloedingen (ook bij menstruatie), vertraagde bloedstolling, bloedarmoede. Aderverkalking, osteoporose.
• Bijzonderheden: De darmflora (E Coli) maakt Vit. K aan in samenwerking met yoghurt, acidophilus poeder/melk. Adviseer nooit synthetische Vit. K(3), dit geeft opstapeling in het bloed. Versterkt mineralisatie in de botten en tanden en beschermt tegen calcificatie op de vaatwand en in kraakbeen. Mogelijk ook sterk anti-oxidatieve eigenschappen (net als Vit. E en Q10), rol in elektronenoverdracht in de mitochondriën).
• Aanvulling: Leverkwalen, darmkwalen. Osteoporose (samen met Vit. D3), aderverkalking.
• Opmerkingen: Goed voor de leverfunctie, helpt bij krampen en overmatige menstruele bloedingen, beschermt tegen bloedingen van het oogweefsel. Helpt om Calcium op de goede plaatsen te krijgen en te houden. Verhoogd gebruik is gewenst tijdens operaties en bevallingen. K1 vooral actief in de lever; K2 vooral in de andere organen. K1 in het lichaam wordt omgezet naar Menaquinone, waarvan MK-7 de meest belangrijke lijkt (komt in organen meer voor dan K1).